Một Thời Để Yêu

 (Les Amoureux Qui Passent)

Tân Nhạc VN – Nhạc Ngoại Quốc Lời Việt – Nhạc Pháp Xưa – “Một Thời Để Yêu” (“Les Amoureux Qui Passent”) – Christophe, Nam Lộc

Chào các bạn,

Hôm nay mình giới thiệu đến các bạn nhạc phẩm “Một Thời Để Yêu” (“Les Amoureux Qui Passent”) của Christophe và Nam Lộc.

Christophe tên thật Daniel Bevilacqua, là một ca sĩ, diễn viên điện ảnh, nhà sản xuất, và nhà sáng tác ca khúc người Pháp. Ông sinh ngày 13 tháng 10 năm 1945 tại thành phố Juvisy Sur Orge, ngoại ô Paris. Thân phụ ông là người Italian.

Christophe nổi tiếng năm 1965 với nhạc phẩm đầu tiên do ông sáng tác, “Aline”. Tiếp theo là nhạc phẩm “Oh! Mon Amour” ông hát bằng hai thứ tiếng, French và Italian. Sau một thời gian ngắn tạm nghĩ, ông trở lại năm 1971 cùng với Françis Dreyfus, giám đốc của công ty phát hành đĩa nhạc “Motors Record Label” (“Disques Motors”), người trở thành nhà sản xuất các đĩa thu âm của Christophe sau này.

Kết quả sau đó là “Les Paradis Perdus” ra đời năm 1973. Tiếp theo là “Les Mots Bleus” (lời của Jean Michel Jarre) năm 1974, và “Le Beau Bizarre” năm 1978.

Năm 1983, ông thu âm và phát hành đĩa đơn “Succès Fou”, kế đến là album “Clichés D’amour” năm 1984 – trong đó ông trình bày các nhạc phẩm cổ điển của thập niên 1950s-1960s như: “Arrivederci Roma”, “Dernier Baiser”…

Năm 1985, ông sáng tác nhạc phẩm “Ne Raccroche Pas”, nhạc phẩm được cho là ông viết về Công chúa Stephanie of Monaco. Năm tiếp theo ông sáng tác bài “Boule De Flipper” cho Corynne Charby.

Năm 1996, ông phát hành album “Bevilacqua”, và album “Comm’ Si La Terre Penchait” năm 2001. Tháng 2 năm 2002, ông trình diễn live tại Clermont Ferrand sau hai thập kỷ vắng bóng, tiếp theo là hai show tại Olympia trong tháng 3 cùng năm.

Dù rằng đến sau các thế hệ đàn anh Claude François, Johnny Hallyday, Adamo, nhưng những tác phẩm của ông đã chinh phục trái tim của người ái mộ khắp nơi. Số lượng đĩa của ông được tiêu thụ trên thế giới đã chứng mình ông là một hiện tượng của nền nhạc trẻ nước Pháp thời bấy giờ.

Ông bỏ học đường để theo học đàn guitar và đàn harmonica từ thời còn ở cấp trung học. Rồi ông thành lập ban nhạc đầu tiên tên “Danny Baby Et Les Hooligans” năm 1961. Christophe chịu ảnh hưởng không nhỏ của văn hóa nghệ thuật Hoa Kỳ. Tài tử điện ảnh James Dean là thần tượng của ông. Đồng thời Christophe cũng thần tượng ca nhạc sĩ người Mỹ gốc Phi Châu, John Lee Hooker. Có một thời ông cũng mê thích giọng hát của hai danh ca Édith Piaf và Gilbert Bécaud.

Francis Dreyfus, một nhạc sĩ chuyên về nhạc jazz thành lập công ty phát hành đĩa nhạc “Les Disques Motors” năm 1971, cùng với Jean Michel Jarre đã giúp nâng đở cho Christophe thực hiện giai đoạn hai trong sự nghiệp âm nhạc bằng những tác phẩm để đời của ông.

Ông sáng tác và phát hành “Les Amoureux Qui Passent” dưới hình thức đĩa đơn năm 1966. Nhiều người trong giới mộ điệu đồng ý “Les Amoureux Qui Passent” là tình khúc tuyệt vời nhất của ông trong cuối thập niên 1960s.

“Les Amoureux Qui Passent” du nhập vào Việt Nam cuối thập niên 1960s được nhạc sĩ Nam Lộc đặt lời Việt dưới tựa đề “Một Thời Để Yêu” đã từng làm cho giới sinh viên học sinh yêu nhạc Pháp của Hòn Ngọc Viễn Đông – Sài Gòn một thời điên đảo.

Christophe năm 2013.

Năm 2003, Christophe được vinh danh và nhận giải thưởng “Victoires De La Musique” tại hí viện Olympia ở Paris.

Năm 2008, album #13 của ông, “Aimer Ce Que Nous Sommes”, nhận giải album hay nhất của viện âm nhạc “Académie Charles Cros”.

Năm 2010, ông nhận giải “Grand Prix De La Chanson Française” của SACEM (Société Des Auteurs, Compositeurs Et Éditeurs De Musique).

Ngày 23 tháng 11 năm 2013, ông đến Sài Gòn trình diễn ở rạp hát Hòa Bình do tổ chức từ thiện “Poussières De Vie” bảo trợ. Tổ chức này dùng tổng số tiền thu buổi trình diễn của ông cho công cuộc giúp đở trẻ em nghèo tại Việt Nam.

Ngày 31 tháng 12 năm 2014, ông được phong tước hiệu “Ordre National De La Légion D’honneur” – một tước hiệu cao quý nhất của nước Pháp do vua Napoléon Bonaparte ban hành năm 1802.

Nhạc sĩ Nam Lộc.

Nhạc sĩ Nam Lộc, tên đầy đủ là Nguyễn Nam Lộc, anh sinh năm 1944 tại Bắc Ninh trong một gia đình có 11 anh chị em (anh là người con thứ hai). Gia đình anh di cư vào Miền Nam năm 1954 lúc anh được 10 tuổi.

Nam Lộc nổi tiếng với nhạc phẩm “Trưng Vương Khung Cửa Mùa Thu”, và MC cho các chương trình ca nhạc của Trung Tâm Asia.

Lớn lên ở Sài Gòn, anh tham gia Phong trào Nhạc Trẻ vào đầu thập niên 1960s, và mở đường “Việt hóa” nhiều bản nhạc ngoại quốc thịnh hành đương thời bằng cách đặt lời tiếng Việt. Cùng trong nhóm này có những nhạc sĩ tên tuổi gồm: Phạm Duy,Trường Kỳ, Nguyễn Duy Biên, Tùng Giang, Jo Marcel…

Vào những năm đó anh điều hành quán cà phê “Quán Gió”. Đồng thời anh còn hợp tác với Cục Tâm Lý Chiến trình diễn “Đại Hội Nhạc Trẻ” quy mô ở Vận Động Trường Hoa Lư và Thảo Cầm Viên Sài Gòn.

Sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975, anh cùng gia đình sang định cư tại Hoa Kỳ. Anh làm việc cho cơ quan thiện nguyện USCC giúp cộng đồng người Việt tỵ nạn an cư. Trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt anh có công đóng góp xây dựng Tượng đài Chiến Sĩ Việt Mỹ ở Westminster, California, US.

LES AMOUREUX QUI PASSENT
(Một Thời Để Yêu)

Nổi tiếng là một trong những thần tượng nhạc Pháp những năm 60, Christophe không thoát khỏi được cái hình ảnh của một ca sĩ chuyên hát nhạc trữ tình mà báo chí luôn gán cho anh. Nhưng mấy ai biết rằng Christophe khá am tường về nhạc blues, thích sưu tầm các loại xe đua cũng như nghiên cứu về âm thanh thử nghiệm.

Ông tên thật là Daniel Bevilacqua, Christophe sinh năm 1945 ở ngoại ô Paris, trong một gia đình di cư người Ý. Cha anh là một nhà thầu xây dựng. Thời còn nhỏ, ông học hành không siêng năng, tánh tình bướng bĩnh mà lại thích chơi bời lêu lõng, nên nhiều lần bị đuổi học. Cho đến năm 16 tuổi, Christophe phải đổi trường ít nhất là một chục lần. Không còn cách nào khác, gia đình phải đưa ông vào trường nội trú.

Chính vào cái khoảng thời gian này mà Christophe bộc lộ năng khiếu âm nhạc của mình, ông tự học đàn guitar và chơi kèn harmonica. Ông khám phá các tên tuổi nhạc blues như Robert Johnson và nhất là John Lee Hooker. Với sự trỗi dậy của phong trào nhạc rock, cậu bé còn thích nghe các đĩa nhựa của Bill Haley, Little Richard và Elvis Presley.

Đến khi ra trường, ông thành lập vào năm 1961 ban nhạc "Danny Baby & the Hooligans", với ảnh hưởng rất rõ của trường phái Anh Mỹ. Điều này sẽ giúp cho tài năng của Christophe được tỏa sáng vài năm sau đó, khi mà phong trào nhạc trẻ ở Pháp trở nên cực thịnh. Do nam ca sĩ Richard Antony khởi xướng đầu thập niên 60, phong trào này gọi là ‘‘yé yé’’ (phiên âm từ tiếng Mỹ Yeah Yeah) bắt nguồn từ việc chuyển dịch sang tiếng Pháp các ca khúc Anh Mỹ.

Có thể nói là so với các nghệ sĩ cùng thời, Christophe đã đi trước một bước, do ông thích nghiên cứu, nghiền ngẫm hai dòng nhạc blues và rock. Vào đầu năm 1963, ông cho ra mắt đĩa nhạc đầu tay, lấy cảm hứng từ âm nhạc của người Mỹ da đen. Có lẽ cũng vì vậy mà đĩa hát này đã hoàn toàn không thu hút được sự chú ý. Mãi đến giữa năm 1965, ông ghi âm tình khúc Aline với nghệ danh là Christophe, thì lúc đó mới thực sự thành công.

Ở đây phải mở một dấu ngoặc về giai thoại xung quanh biệt danh Christophe. Số là anh ghi âm bài hát này với nghệ danh ban đầu là Danny (Danny là cách gọi thân mật của Daniel, tên thật của nam ca sĩ). Nhưng vào thời đó đã có một cô người mẫu kiêm ca sĩ tên là Dani. Để tránh sự nhầm lẫn, hãng đĩa quyết định vào giờ chót đổi tên anh từ Danny thành Christophe, mà không vấn ý của nam ca sĩ. Điều đó không ảnh hưởng gì nhiều đến sự thành công của nhạc phẩm Aline. Bản nhạc này trở thành tình khúc của mùa Hè năm 1965 với hơn 1 triệu bản được bán chạy.

Từ đó trở đi, sự nghiệp của Christophe cất cánh. Trong vòng 8 năm liền, ông liên tục ăn khách với một loạt bài hát, trong đó tiêu biểu nhất vẫn là các nhạc phẩm Les marionettes (Những con rối), Les amoureux qui passent (Những tình nhân qua đường), Oh mon amour (Ôi người yêu), Main dans la main (Tay trong tay), J’ai entendu la mer (Thầm nghe sóng biển), La vie c'est une histoire d'amour (Đời là một chuyện tình).

Một thời để yêu (Les amoureux qui passent)
(Sáng tác: Christophe - Lời Việt: Nam Lộc)

Nhạc phẩm “Les Amoureux Qui Passent” (Tác giả: Christophe)

Je n’ai qu’un souvenir
Qui ne soit rien qu’à moi
Je revois son sourire
Mais ça ne suffit pas

Il y a des gens heureux
Qui vivent autour de moi
Ce sont les amoureux
Mais ils ne savent pas

{Refrain: x2}

Les amoureux qui passent
Ne se retournent pas
Mais il reste la trace
Dans mon cœur de leurs pas

On est aimé souvent
Mais on n’aime qu’une fois
J’aurais voulu longtemps
Mais elle ne voulait pas

Quand je vois ceux qui s’aiment
Passer tout près de moi
Ils me font de la peine
Car ils ne savent pas

{au Refrain, x2}

Il me reste un espoir
C’est celui d’oublier
Mais j’y pense chaque fois
Que je les vois passer

{au Refrain, x3}

Ca sĩ Thanh Lan và Duy Quang trình diễn tại sân trường Taberd. (Thập niên 1960s)

Ca sĩ Minh Xuân.

Ca sĩ Kiều Nga.

MỘT THỜI ĐỂ YÊU - LES AMOUREUX QUI PASSENT (NAM LỘC - CHRISTOPHE)

Vâng, quả đúng như vậy, nhà thơ Thuận Hữu đã viết như thế trong bài thơ Những phút xao lòng thay cho chúng ta để gợi lại trong lòng mỗi người, ai cũng đã từng có một thời như vậy, để yêu và để nhớ, đã yêu và đã nhớ. Chỉ một dòng thôi nhưng nó trọn vẹn cho cuộc sống của mỗi đời người. Nhạc Pháp cũng có bài hát Les amoureux qui passent mà trước giải phóng người ta dịch là Một thời để yêu như thế này đây:

Đời là một thời để yêu
Yêu trong bóng đêm lẻ loi
Yêu cho bao nỗi đắng cay
Yêu cho quên từng ngày tháng

Tình là một lần được mơ
Mơ trong bóng đêm lẻ loi
Có những chiếc lá úa rơi
Bay chơi vơi vào trời tối…

Những phút cuối trong cuộc đời
Vẫn thấy nhớ thương một người
Lúc nhắm mắt xin nụ cười
Thay cho chiếc hôn lần cuối…

Vâng, quả thật, cho dù yêu trong bóng đêm lẻ loi, trong đắng cay nhưng đó cũng vẫn là một thời đáng nhớ trong đời, cái thời mà mới sáng ra đã mong gặp mặt, gặp chỉ để mà… nhìn thôi chứ đâu biết làm gì hơn, nhưng mà vẫn cứ thích, mãi đến đêm về cũng nhớ nhớ thương thương, nó man mác, nó êm êm làm sao ấy, và cái đó người ta gọi là tình yêu mà chẳng ai cắt nghĩa được, do đó mà dù là thơ hay nhạc đi nữa, khi kể về cái thời mà mình đã yêu, được yêu thì bao giờ cũng thấy lâng lâng nhẹ nhàng làm sao ấy, cho dù có thể bây giờ chúng ta đã thành ông bà nội ông bà ngoại lọm khọm, hay ta vẫn đang solo một mình đi nữa, thì chắc hẳn ai cũng đã trải qua một thời như vậy, mỗi khi nhớ lại thì cũng vẫn cứ thấy một tí lay động nhỏ nhoi nào đấy trong góc con tim mỗi người. Vì ai cũng có một thời để yêu, ai cũng có một thời để nhớ mà.

Cái rung động đầu đời của con người thì khó mà diễn đạt bằng bút mực hay bằng bàn phím lắm, vì đó là biểu hiện đầu tiên của tình yêu, làm như kể ra e nó mất jin hay mất cái thi vị nhẹ nhàng riêng ta vậy, ai cũng muốn giữ lấy cho mình, êm đềm như gió chiều luồn qua kẽ lá, do đó mà ai cũng có, mỗi người mỗi vẻ, nhưng chỉ nhìn nhau cười một cách ý nhị mà không cần phải nói ra bằng lời là vậy.

Tôi cũng có cái thời để yêu ấy, đẹp lắm nhưng cũng đắng lắm, vì mình nhà nghèo, mồ côi cha, nên chỉ biết lận lưng những thứ nhỏ nhoi mình có về tinh thần như sự gắng học, niềm đam mê âm nhạc và tinh thần hướng đạo mà thôi, chứ tiền bạc vật chất hay địa vị xã hội thì mình bù trớt. Nhưng nói thế không có nghĩa là mình tuyệt vọng trong tình yêu đâu, bạn cũng thế thôi, có thể ta xa tầm tay với đối với một số đối tượng nào đấy chỉ biết nhìn bề ngoài, nhưng ta có thể có những thứ mà người khác không bỏ tiền ra mua được, như sự đam mê, sự cố gắng thì họ thua ta là cái chắc, ngày xưa tôi vẫn luôn lạc quan như thế nên không coi chuyện vật chất là quan trọng, nhưng rõ ràng cuộc đời có những giới hạn của nó, phũ phàng như nó vốn có, và tôi cũng đã được đời dạy cho bài học về thân phận mình như thế nào, khi biết rõ thì cuộc đời đã sẵn sàng mời ta đi chỗ khác chơi ngay, vui với thân phận khố rách áo ôm của mình, cho dù nó đau tới cỡ nào cũng mặc, vì thế mà thấy đắng. Tôi nếm đủ cả và nhận đủ cả. Tuy nhiên, trong đớn đau ấy ngoài sự phân định rạch ròi cái thân phận của mình thì cũng vẫn có sự cảm thông của rất nhiều người, và nhờ đó mà tôi vẫn lạc quan, cho dù vẫn phải vĩnh biệt tình đầu, vì tình đầu là cơn giông chợt qua mau qua mau. Vĩnh biệt tình đầu, tình làm con tim ta đớn đau là vậy. Cám ơn Nhạc sĩ Thanh Tùng đã nói hộ tôi và mọi người những cảm nhận vô cùng chính xác trong bài hát Vĩnh biệt mùa hè của anh.

Thế nhưng đọc đến đây chắc chắn sẽ có người hỏi: Sao cứ nói lòng vòng loanh quanh mà không kể huỵch toẹt ra cho rồi cái ông chú già lộn xộn này. Hihi… Lúc nãy tôi đã nói trước rồi mà, nói ra hết nó mất jin thì sao? Tôi có một thời để yêu, để nhớ và để cất giữ trong tim mình, thỉnh thoảng cựa quậy nhói nhói lên một tí cho vui là được rồi, nhói nhiều qua thành ra đau lắm đấy, mà tôi thì chẳng thích đau tim tí nào… Đau quá mất công ngày nào cũng phải ca cẩm Mal… au font du coeur. Oui j’ai mal… thì e rằng tội nghiệp cho cái thân già này lắm.
(Hùng Lân)

Nhạc phẩm “Một Thời Để Yêu” (“Les Amoureux Qui Passent” – Lời Việt: Nam Lộc)

Chút ánh sáng cho cuộc đời
Cất tiếng hát cho một Người
Có mắt biếc soi nụ cười
Tươi như cánh hoa tình ái

Đã biết nói yêu một lần
Sẽ thấy đớn đau thật gần
Sẽ thấy nắng phai nhạt dần
Khi vương vấn trong tình yêu

Đời là một thời để yêu
Yêu trong bóng đêm lẻ loi
Yêu cho bao nỗi đắng cay
Yêu cho quên từng ngày tháng

Tình là một lần được mơ
Mơ trong bóng đêm lẻ loi
Có những chiếc lá úa rơi
Rơi chơi vơi vào trời tối

Có biết đắng cay một lần
Mới tiếc nuối ân tình này
Mới biết nhớ mong từng ngày
Như khi thấy nhau lần cuối

Hết đắm đuối trong cuộc tình
Hết đứng ngóng trông người tình
Sẽ thấy đớn đau một mình
Như khi tiễn nhau lần cuối

Đời là một thời để yêu
Yêu trong bóng đêm lẻ loi
Yêu cho bao nỗi đắng cay
Yêu cho quên từng ngày tháng

Tình là một lần được mơ
Mơ trong bóng đêm lẻ loi
Có những chiếc lá úa rơi
Rơi chơi vơi vào trời tối

Những phút cuối trong cuộc đời
Vẫn thấy nhớ thương một người
Lúc nhắm mắt xin nụ cười
Thay cho chiếc hôn lần cuối

Đời là một thời để yêu
Yêu trong bóng đêm lẻ loi
Yêu cho bao nỗi đắng cay
Yêu cho quên từng ngày tháng

Tình là một lần được mơ
Mơ trong bóng đêm lẻ loi
Có những chiếc lá úa rơi
Rơi chơi vơi vào trời tối…

Dưới đây mình có  tổng hợp nhạc phẩm “Một Thời Để Yêu” (“Les Amoureux Qui Passent”) do chính Christophe và các ca sĩ nổi tiếng trình diễn để các bạn tiện việc tham khảo và thưởng thức.

Mời các bạn,

Túy Phượng

(Theo Wikipedia)

oOOo

Les Amoureux Qui Passent – Ca sĩ Christophe:

 Les Amoureux Qui Passent – Ca sĩ Youki:

 Một Thời Để Yêu – Ca sĩ Kiều Nga (song ngữ Pháp-Việt):

 Kim Phượng sưu tầm & tổng hợp