Salem – Thành phố phù thủy

HAPPY HALLOWEEN

OCTOBER 31 2017

Salem – Thành phố phù thủy

Trang Nguyên

Thành phố Salem tại Massachusetts lại bắt đầu mùa lễ hội Halloween vào giữa tháng 10. Du khách đến Salem có thể cảm nhận không khí lễ hội ma quỷ qua những con phố, những ngôi nhà được trang trí hình nộm, bộ xương người và những quả bí ngô. Hay đi giữa dòng người trong trang phục quái dị của các mụ phù thủy và thần chết. Sau đó du khách hãy thong dong ngồi xuống thưởng thức những món ăn đặc biệt mà chỉ vùng đất này mới có để chờ đêm đến chung vui với màn pháo hoa được bắn lên không trung như muốn xóa đi bóng tối ma mị.

Salem Witch Museum nơi trưng bày nhiều hình ảnh một thời kinh hoàng

về nạn phù thủy tại thành phố Salem – Ảnh: Christa Thompson

Dù Salem chỉ là một thị trấn nhỏ nhưng không mấy ai không từng nghe đến thị trấn này được mệnh danh là thủ đô Halloween của cả nước Mỹ. Cứ Tháng Mười đến là ở các cửa sổ, tủ kính cửa hàng nào cũng thấy treo đầy chổi (loại chổi mà những mụ phù thủy trong truyện cổ tích thường cưỡi), mạng nhện và vô số những thứ hình thù ma quỷ. Đỉnh điểm của tháng này là ngày hội của các “sự kiện ma quái” có sức hút mãnh liệt đối với khách du lịch khắp nơi trong nước và thế giới.

Mộ bia còn lại trong nghĩa địa cổ xưa kia của những người bị

kết tội phù thủy và bị treo cổ – Ảnh: Christa Thompson

Nhưng tất cả chỉ là trò đùa vui mà thôi. Mỗi cuộc hội hè đình đám ngày nay chỉ là dư âm của một thời kỳ lịch sử đen tối bao trùm khắp thị trấn Salem. Hơn 300 năm về trước, đây chính là nơi đã diễn ra hàng trăm vụ xử tử những người bị coi là “phù thủy”, gây nên một bầu không khí kinh hoàng trong dân chúng chỉ vì những lời khai vu vơ của những người vớ vẩn.

Tìm hiểu đôi chút về vấn đề này, chúng ta cùng bước vào Salem Witch Museum để nghe và nhìn thấy nhiều hình ảnh tái hiện những mụ phù thủy tà thuật mà giáo hội và chính quyền thuộc địa sơ khai của Anh quốc mong muốn dập tắt và tiêu diệt bọn ma thuật ngoại đạo một cách tàn bạo vào cuối những năm 1690. Chính vào thời kỳ này, tại mẫu quốc cũng đã diễn ra cuộc trừng phạt những người được cho là “phù thủy” xuất hiện trong vùng Newcastle làm xôn xao dư luận nước Anh trước đó một thời gian dài. Trên 1600 “mụ phù thủy” bị xét xử trên toàn quốc. Sau đó, họ bị treo cổ tại Town Moor và xác được chôn tập thể trong một cái hố của nghĩa trang nhà thờ. Trong thời kỳ này, bất cứ ai có cách nói năng khác thường, ăn vận kỳ dị, thậm chí cãi nhau với hàng xóm và ai đó buộc tội bạn là “phù thủy” thì xem như cái giá treo cổ đang chờ bạn sẵn rồi.

Hình sáp phù thủy Tituba trong Bảo tàng Phù thủy Salem – Ảnh: Christa Thompson

Thị trấn Salem tại thuộc địa Mỹ quốc cũng không nằm ngoài số phận đó cho những ai bị gán là phù thủy. Mùa đông năm 1691 sắp kết thúc, đàn bà con gái trong thị trấn có thói quen tụ họp nhau lại tán gẫu cho qua những đêm dài vô tận. Họ rất thích nghe những câu chuyện về tà thuật rợn tóc gáy do một người đàn bà nô lệ nửa da đen, nửa da đỏ tên là Tituba kể lại. Chẳng bao lâu sau, họ bắt đầu thực hành những bùa phép và thuật tiên tri. Một thiếu nữ đã tự chế một quả cầu thủy tinh bằng cách bỏ lòng trắng trứng vào một chiếc ly. Cô bé hy vọng sẽ nhìn thấy trong đó hình ảnh người chồng tương lai của mình. Nhưng thật kinh khủng, cô đã nhìn thấy một hình thù tựa như một một xương người trùm áo choàng đen có hai con mắt đỏ rực như lửa. Nhưng sức mạnh thần bí mà các cô gái muốn chinh phục đã quay ngược lại chinh phục các cô. Trong tình trạng sợ hãi, hoảng hốt và cảm thấy tội lỗi, họ thường xuyên bị lên những cơn động kinh. Cha mẹ các cô vô cùng bối rối. Một bác sĩ do nhà thờ mời khám bệnh đã cho rằng họ bị bỏ bùa.

Tháng Giêng năm 1692, 8 thiếu nữ dưới tuổi vị thành niên được triệu tập. Dưới sự tra hỏi của cảnh sát, các cô đã khai ra tên những người bày vẽ cho họ những thứ tà thuật và điều đó khiến họ bị ám ảnh tinh thần dẫn đến bị động kinh. Những người này lập tức bị bắt – đó là bà Tituba, ả gái điếm lập dị Sarah Good và Sarah Osborne, một góa phụ mà theo người ta đồn có tằng tịu gì đó với anh chàng giữ ngựa của mình. Good và Osborn phủ nhận lời buộc tội, nhưng Tituba lại thú nhận là có liên hệ với quỷ sứ, “một sinh vật đầy lông lá có cái mũi rất dài”.

Ngoài biện pháp hành hình treo cổ phù thủy, tòa án còn dùng

hình thức ép đá lên người cho đến chết – Ảnh: Christa Thompson

Những cơn động kinh vẫn tiếp diễn. Số nạn nhân càng ngày càng tăng thêm và càng ngày càng có nhiều “phù thủy” bị bắt nhốt vào tù. Khi các bị cáo được dẫn vào nhà làng để chánh án tra hỏi, những thiếu nữ đã bị “bỏ bùa” không ngớt lên cơn co giật, tỏ vẻ đau đớn cực độ và la hét ầm ĩ. Cũng có một số người lớn tuổi khai rằng họ cũng bị “bỏ bùa”. Lại thêm hàng tá “phù thủy” nữa bị tống giam.

Khắp thị trấn tràn ngập một nỗi khiếp sợ những trò ma thuật nhưng cũng chưa đáng kinh hãi bằng bị người khác gọi mình là phù thủy. Chỉ cần bị buộc tội phù thủy thôi là coi như số phận bị cáo đã được định đoạt. Việc kết tội đơn giản đến nỗi người khiếu nại chỉ việc khai rằng đã gặp người phù thủy đó trong giấc mơ là đã coi như có đủ bằng chứng! Người bị buộc tội không có quyền kháng án. Dần dần, cư dân thị trấn Salem đã lợi dụng sự hỗn loạn này để thanh toán những món nợ riêng tư với nhau. Họ vu cho nhau là phù thủy, vậy là xong, và tòa sẽ đảm nhiệm nốt công việc còn lại. Tháng Sáu năm 1692 với hơn 150 “phù thủy” bị nhốt, trong đó có một bé gái bốn tuổi, cuộc hành hình đẫm máu bắt đầu. Nhưng cơn động kinh của các “nạn nhân” vẫn không dứt.

Biểu tượng thành phố Salem là hình mụ phù thủy

cưỡi chổi trên xe cảnh sát – Nguồn: Salempolice

Trước khi thị trấn cảm thấy bị chấn động, 20 người đã bị xử tử, trong đó có 14 phụ nữ và 1 mục sư, 2 người khác trong đó có 1 trẻ nhỏ, đã chết vì bệnh trong tù. Biện pháp xử tử là treo cổ. Cuộc tàn sát đẫm máu này chỉ ngừng lại khi đám thiếu nữ kia bắt đầu đụng đến những nhân vật quyền cao chức trọng của thị trấn và tiểu bang, trong đó có bà vợ của chính ngài thống đốc. Cùng với sự thật hiển nhiên là cuộc xử tử đã không hề giúp làm thuyên giảm bệnh tình “nạn nhân”, lý do này đã khiến các mục sư vận động tòa án tạm ngưng việc xử án và yêu cầu tòa thẩm tra lại mức độ đáng tin cậy trong lời khai của các “nạn nhân”, đồng thời hạn chế phạm vi những lời khai được coi là bằng chứng buộc tội.

Cuộc hành hình chấm dứt và hơn 100 người còn lại trong tù được tha. Tòa án viết thư xin lỗi những gia đình có thân nhân bị xử tử. Sự giao lưu thông tin với bên ngoài bị ngăn cấm và trong vòng 20 năm sau đó, tiểu bang Massachusetts đã bỏ tiền ra bồi thường cho các gia đình nạn nhân. Sau đó, Salem tiếp tục phát triển thành một trong những phố cảng mậu dịch sầm uất nhất nước Mỹ. Sự thịnh vượng đã làm thay đổi bộ mặt của Salem với phố thị hiện đại, nhà cao tầng mọc lên. Khu nông thôn, nơi các “phù thủy” bị săn lùng phần lớn tách khỏi Salem và trở thành thành phố nhỏ Danvers gần đó.

Du khách thích thú nhìn ngắm người hóa trang mụ phù thủy

giữa phố trong mùa lễ hội Halloween – Nguồn: SalemHalloween

Ngày nay công nghiệp chính của Salem là du lịch. Và nét quyến rũ nhất của Salem chính là… những câu chuyện cổ tích về các phù thủy! Hình ảnh bà phù thủy cưỡi cây chổi trở thành biểu tượng của thành phố và đó cũng là lý do giải đáp thắc mắc của nhiều khách du lịch lần đầu đến thành phố Salem khi thấy hình ảnh phù thủy vui mắt này trên xe cảnh sát mà không phải là hình ảnh nào khác. Viện Bảo tàng Phù thủy Salem đã phục chế lại nhiều hình ảnh về cuộc thảm sát đẫm máu năm xưa. Lượng khách du lịch đến Salem hằng năm đều tăng lên, nhất là vào những ngày lễ hội Halloween. Và không nơi đâu trên đất Mỹ lại có lễ Halloween sống động bằng tại thành phố đầy câu chuyện ma quái không phải huyền thoại mà là sự thật kinh hoàng một thời.

Chúng ta đi du lịch khám phá thành phố phù thủy rồi, thì giờ đây là thú đi chơi long rong trong thành phố hòa mình vào ngày lễ hội. Một cái mặt nạ hình quỷ sứ đeo lên mặt cũng khá thú vị đấy chứ. Hay cùng trẻ con rồng rắn trong bộ áo choàng đen vừa đi vừa nói “Trick or treat” xin kẹo các du khách ngoài đường cũng vui lắm.