Tên Người Việt trên nhà máy đúc tiền

Hoàng Gia Canada

Tiến Sĩ Trương Công Hiếu nguyên là cựu học sinh trường Jean-Jacques Rousseau ở Saigon, sau khi đậu Tú Tài II Ban Toán năm 1959, Ông được học bổng sang Hoa Kỳ để theo học ngành kỹ thuật tại trường Đại Học New York. Ông là sinh viên đậu Thủ Khoa khi lấy bằng kỹ sư và theo học lấy bằng Master về Kỹ Sư Hóa Học của trường Đại Học New York. Năm 1964 Ông trở về Việt Nam đi dạy ở trường Cao Đẳng Hóa Học và trường Cán Sự Hóa Học ở Phú Thọ và được bổ nhiệm làm Hiệu Trưởng của trường nầy. Sau 3 năm là giáo sư ở trường Hóa Học nói trên Ông trở lại Hoa Kỳ để lấy bằng Tiến Sĩ Kỹ Sư vào năm 1971.

Giáo Sư Trương Công Hiếu và các sinh viên Trường Cao Đẳng Hóa Học Phú Thọ 1-Feb-1966

Sau 1971 Ông rời Mỹ sang định cư ở Canada đảm trách chức vụ kỹ sư tại nhiều công ty lớn:

* / Ông là Giám Đốc Kỹ Thuật của Công Ty Groupe Victoriaville, Québec, Công Ty sản xuất bàn ghế lớn nhất ở Québec, Canada.

*/ Ông làm Giám Đốc Sản Xuất của Công Ty Bombardier. Công Ty Bombardier chuyên sản xuất xe chạy trên tuyết (Snowmobile), xe chạy dưới đường hầm (Subway), máy bay Canadair Regional Jet (loại máy bay jet bay đường ngắn).

*/ Năm 1978 Ông vào làm việc cho Công Ty Đúc Tiền Kim Loại Hoàng Gia Canada (Royal Canadian Mint). Nơi đây ông được giữ nhiều trọng trách trông coi về phần kỹ thuật đúc tiền kim loại và đến năm 1980 Ông được bổ nhiệm làm Giám Đốc Kỹ Thuật của Công Ty Đúc Tiền Kim Loại Hoàng Gia Canada.

Năm 2006 Ông được đề cử làm Tổng Giám Đốc Kỹ Thuật Ban Khảo Cứu của Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada (Royal Canadian Mint).

Royal Canadian Mint

Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nã Đại, là Tổng Công Ty của chính phủ Canada, được thành lập vào năm 1908 tại Ottawa để sản xuất tiền kim loại cho Canada và tinh chế vàng ròng được vận chuyển từ rất nhiều mỏ vàng ở Quebec, Ontario, Manitoba, phía Bắc Alberta và British Columbia.

Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nả Đại chuyên sản xuất tiền xu lưu hành và đồng phôi với cao độ dập tự động cho hơn 80 quốc gia trên thế giới tại cơ sở đúc tiền ở Winnipeg.Những kỹ thuật chuyên sản xuất những loại tiền xu lưu niệm, những loại tiền kim loại quý như vàng, bạc, bạch kim, palladium để đầu tư trên thế giới đều được sản xuất tại cơ sở lịch sử Ottawa.

Năm 2008 Canada tổ chức lễ kỷ niệm lần thứ 100 ngày thành lập Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nã Đại (Royal Canadian Mint) để đánh dấu sự thành công của Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada được nổi danh là một công ty hàng đầu của thế giới về những kỹ thuật và những phát minh hiện đại, những hiểu biết sâu rộng về khoa học và kỹ thuật đúc tiền.

Trong quyển sách: "Lịch Sử 100 Năm của Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nã Đại", "ROYAL CANADIAN MINT 100 YEARS OF HISTORY" Tiến Sĩ Trương Công Hiếu đã được ghi nhận là người đầu tiên trên thế giới đã thay đổi hệ thống đúc tiền bằng những kỹ thuật dùng kim loại và thép để làm cho đồng tiền mỏng hơn, nhẹ hơn và không bị rỉ sét.

Ngày nay những kỹ thuật hiện đại của Sở Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nả Đại do Ông phát minh đã thay đổi tất cả tiền lưu hành hiện tại của nước Canada. Ông là người đầu tiên và duy nhất phát minh kỹ thuật in màu trên tiền kim loại lưu hành giống như in mầu trên giấy bạc bằng cách sử dụng tia laser để đổi màu trên tiền kim loai... 

Những phát minh mới về kỹ thuật đúc tiền của Ông hiện nay đã tạo nhiều ảnh hưởng về hình thức và phương cách đúc tiền kim loại trên thế giới như: tinh chế vàng nguyên chất 4 số 9 (.9999) làm tiêu chuẩn quốc tế từ năm 1982, và kỹ thuật lọc vàng 5 số 9 (.99999), kỹ thuật mạ đa lớp trên thép ( kỹ thuật nầy đang được xữ dụng trong tiền kim loại của hơn 35 nước trên thế giới ).

Ngoài ra Ông cũng là người đã phát minh [COLOR=maroon]kỹ thuật sản xuất tiền xu với hình ảnh ba chiều (hologram), và dùng kiến thức DNA trong tiền lưu hành và vàng để bảo mật và định tính xác thực đồng tiền vàng ròng của Canada lưu hành ở bất cứ nơi nào trên thế giới qua hệ thống vệ tinh điện thoại di động (smartphone).

Tiến Sĩ Trương Công Hiếu là người có nhiều phát minh và sáng chế trong ngành kỹ thuật đúc tiền kim loại với hơn 10 bằng sáng chế đã được nhiều nước trên thế giới và Sở Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nã Đại ghi nhận là quá xuất sắc.

Hiện nay tiền xu ở các nước như: Canada , Singapore, New Zealand, Barbados , Ghana, Ethiopia , Thailand, Philippines , Venezuela, Panama, Albania, United Arab Emirates… cũng đang dùng những kỹ thuật của Ông. Chính phủ Mỹ cũng đã bình chọn kỹ thuật của Ông để đưa vào áp dụng trong chương trinh tuyển lựa kim loại mới cho ngành tiền tệ của Mỹ, do Thượng và Hạ Nghị Viện Mỹ chấp thuận cho phép chánh phủ Obama thay đổi tiền tệ Mỹ trong tương lai.

Trong quyển sách: "Chuyện Kể Về Các Cuộc Triển Lãm Tiền Xu Quốc Tế", "STORY OF WORLD MONEY FAIR" được xuất bản vào năm 2012, tác giả Albert M Beck, Chủ Tịch và Sáng Lập Viên của Hội Chợ Quốc Tế Tiền Tệ Berlin tại Đức đã viết và bình luận về Tiến Sĩ Trương Công Hiếu như sau:

"Trong 40 năm vừa qua người mà có công lao nhiều nhất trong sự tiến bộ về nghành đúc tiền trên thế giới, người đã đóng góp nhiều nhất về những kiến thức mới về nghành đúc tiền trên thế giới chính là Tiến Sỉ Hieu C. Truong của Sở Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nả Đại".

Ông M. Beck cũng đưa thêm lời bình luận: " Tôi cho rằng ông Hieu C. Truong là người có công nhiều nhất đối với ngành kỹ thuật đúc tiền kim loại của thế giới. Sở Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nã Đại cũng công nhận rằng Tiến Sỉ Trương Công Hiếu là người kỹ sư nổi tiếng nhất trên thế giới và là người hiểu biết nhiều nhất trong kỹ thuật đúc tiền. Theo tôi ai muốn biết kỹ thuật đúc tiền sẽ đi về hướng nào trong tương lai thì nên hỏi ông Hiếu ".

Để tiếp tục lưu danh là một Công Ty dẫn đầu thế giới về kỹ thuật đúc tiền và để thành công trong những lảnh vực phát triển các công nghệ mới hầu phục vụ ngành công nghiệp đúc tiền của thế giới và cũng để tôn vinh và ghi nhớ những công trạng của Tiến Sỉ Trương Công Hiếu đối với Sở Đúc Tiền Hoàng Gia Gia Nả Đại, Royal Canadian Mint đã cho xây dựng một Trung Tâm Khảo Cứu Xuất Sắc và Hiện Đại với ngân sách 10 triệu đô la tại Winnipeg và đặt tên cho cơ sở khảo cứu về kỹ thuật đúc tiền vừa mới xây dựng nầy là:

TRUNG TÂM KHẢO CỨU XUẤT SẮC Tiến Sĩ TRƯƠNG C. HIẾU 
( Dr. HIEU C. TRUONG CENTER OF EXCELLENCE)
Royal Canadian Mint, Winnipeg, Manitoba, Canada (Hình do TS Hiếu cung cấp) 

Cơ sở khảo cứu nầy đã được khánh thành vào ngày 13 tháng 6 năm 2013 cùng lúc với nhà máy mạ thứ hai được xây dựng với ngân sách 70 triệu đôla. Tất cả những cơ sở nầy là nơi mà những kỹ thuật mới nhất về đúc tiền trong lảnh vực khoa học, trong lảnh vực tự động hóa qua máy vi tính, trong kiến thức mới nhất với điện tín vệ tinh, phát triển phần mềm, khoa học vật liệu trong việc quản lý tiền tệ, trong lảnh vực thông tin liên lạc bằng điện thoại hoán chuyển thói quen của người tiêu dùng ... tất cả những phát minh mới về tiền tệ của Tiến Sỉ Trương Công Hiếu sẽ được đưa vào áp dụng và sẽ được phát triển tại nơi nầy để phục vụ cho các thế hệ trong tương lai.

Trung Tâm Khảo Cứu mới nầy cũng sẽ là nơi được dùng để đào tạo các kỹ sư, các nhà quản lý và các giám đốc của các Nhà Máy Đúc Tiền trên thế giới. Những người đi tu nghiệp sẽ được đưa đến Trung Tâm nầy để học các kỹ thuật căn bản cũng như các kỹ thuật hiện đại về đánh tiền, vì từ trước đến nay kỹ thuật nầy chưa từng được giảng dạy tại một trường đại học nào trên thế giới. Trung Tâm Khảo Cứu nầy cũng sẽ là nơi hội tụ của các kỹ sư, các nhà khảo cứu trên thế giới tìm đến với nhau để cùng nhau hợp tác khảo cứu về môn đúc tiền.

Ngoài việc phục vụ cho đất nước Canada, Tiến Sĩ Trương Công Hiếu cũng tham gia và ủng hộ các chương trình họat động của Cộng Đồng Việtnam tại Canada. Ông làm có vấn cho các tổ chức: Thể Thao Người Việt Bắc Mỹ lần thứ IX được tổ chức tại Ottawa năm 1981, Ủy Ban Lập Đền Kỹ Niệm của Liên Đoàn Hội Người Việt, bao gồm 11 Hội Người Việt của các địa phương khắp nước Canada, Ủy Ban xây dựng Trung Tâm Văn Lang, ngân sách do chánh phủ Ontario, Canada tài trợ. Trung Tâm Văn Lang là một chung cư gồm 80 căn hộ được xây dựng lên để nâng đở, trợ giúp cho những bô lão người Việt và những hộ gia đình có nguồn lợi tức thấp có được nơi ổn định cho đời sống. Ông cũng cộng tác với Hội Phật Giáo Người Việt xây dựng lên Chùa Từ Ân với kiến trúc thuần túy của một ngôi chùa Việt Nam tại thủ đô Ottawa.

Tiến sĩ Trương Công Hiếu được coi là một công dân Canada gốc Việt gương mẫu, thành công, là một trong những người có công đầu đưa Royal Canadian Mint Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada trở thành nỗi tiếng thế giới về kỹ thuật đúc tiền bằng phương pháp hiện đại.

Những nỗ lực không ngừng nghỉ

Trở về nước năm 1964, ông Trương Công Hiếu dạy học tại trường Cao Đẳng Hóa Học và trường Cán Sự Hóa Học thuộc Trung tâm Kỹ Thuật Phú Thọ, được bổ nhiệm làm hiệu trưởng Trường Cán Sự Hoa Học Phú Thọ.

Năm 1967 ông trở lại Hoa Kỳ, lấy bằng tiến sĩ kỹ sư năm 1971. Sau đó, ông sang Canada làm giám đốc kỹ thuật Groupe Victoriaville, một công ty chuyên sản xuất bàn ghế và vật dụng bằng nhựa ở Quebec.

Năm năm sau, rời Groupe Victoriaville, ông Trương Công Hiếu sang làm giám đốc sản xuất cho công ty Bombardier của Đức ở Canada, chuyên sản xuất loại xe chạy trên tuyết (Snowmobile), xe chạy dưới đường hầm(subway) và phi cơ y phản lực đường bay ngắn (Canada Air Regional Jet).

Đến năm 1978, tiến sĩ Trương Công Hiếu vào làm việc cho Royal Canadian Mint, Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada. Đây là lúc khả năng chuyên môn của một tiến sĩ hóa học phát huy tối đa, đưa ông đến những chức vụ và những phát minh vô cùng quan trọng:

“Tôi làm ở Bombadier 3 năm với tư cách giám đốc của nhà máy sản xuất, sau đó tôi mới gia nhập Công Ty Đánh Tiền Hoàng Gia Canada, vì bằng kim loại nên phải dùng là “đúc tiền, dập tiền hay đánh tiền.”

Tiến sĩ Trương Công Hiếu làm việc ở Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint.

Hình do TS Hiếu cung cấp. 

Tưởng cần biết Royal Canadian Mint Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Canada được thành lập năm 1908 tại thủ đô Ottawa. Đây là cơ sở lâu đời chuyên sản xuất tiền kim loại đồng thời tinh chế vàng ròng từ các tỉnh bang chuyển về như Quebec, Ontario, Manitoba, Bắc Alberta và British Columbia.

Công việc ở Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada hoàn tàn khác với công việc của hai công ty Groupe Victoriaville và Bombadier mà tiến sĩ Trương Công Hiếu đã từng làm qua. Với ông, chỉ một kinh nghiệm duy nhất mang theo khi còn làm với công ty Bombardier là khả năng và mức độ chính xác:

“Khi còn làm máy bay thì tất cả mọi việc phải thật là chính xác , vậy thì đúc tiền cũng phải thật là đúng, thật là chính xác. Có thể nói là trước tôi chỉ dùng cái năng lực kỹ sư thôi, rồi khi mà qua nhà máy in tiền thì mới dùng năng lực và kiến thức tiến sĩ của mình tại vì nó cao hơn và khó hơn. Ngành đúc tiền không có đại học nào trên thế giới dạy, mỗi quốc gia đều bảo mật kỹ thuật của mình hết.”

Thoạt đầu, tiến sĩ Trương Công Hiếu giữ chức giám đốc sửa chữa máy móc và sản xuất khuôn đúc tiền. Sau một thời gian, ông được đôn lên chức Giám Đốc Kỹ Thuật (Director Of Emgineering):

“Có những cái phải theo kịp những nhà máy đánh tiền khác trên thế giới, phải tự mình phát minh ra chứ đâu có trường nào dạy, lúc làm việc thì mình lấy kiến thức của mình để thử thêm, mình mở rộng thêm. Nhiều khó khăn chứ không phải là không có, khó khăn tự mình phải vượt qua chứ không có sự dìu dắt của ai hết.”

Trong 35 năm phục vụ trong Công Ty Đúc Tiền Hoàng Gia Canada, tiến sĩ Trương Công Hiếu là người lần lượt sửa đổi và thực hiện những kỹ thuật mới mà chưa một nhà máy đúc tiền nào trên thế giới có được lúc đó:

Tôi phải tự chế cái máy đó ra, lúc mà đưa cái ý đó thì không có ai tìn mình có thể làm được hết tại vì nó quá mới và không có căn cứ nào cho biết rằng có thể thành công được hết.”

Ông cũng là người đầu tiên đã phát minh kỹ thuật in màu trên đồng tiền kim loại lưu hành bằng cách sử dụng tia laser để đổi màu trên tiền kim loại:

“Ngay cái đồng tiền bên Mỹ chưa có mà bên Canada đã có rồi là đồng tiền 2 đô la Canada mà có 2 màu vàng và trắng. Hiện nay thì nhiều nước trên thế giới đã dùng cái hình thức mà tôi là người đầu tiên trên thế giới có bằng sáng chế và đưa kỹ thuật đó vào ngành đúc tiền.”

Rạng danh người di dân Việt Nam

Năm 2006, tiến sĩ Trương Công Hiếu được bổ nhiệm chức Tổng Giám Đốc Kỹ Thuật Ban Khảo Cứu, trở thành viên chức cao cấp nhất trong lãnh vực đúc tiền của Canada.

Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint chuyên sản xuất tiền xu để lưu hành và đồng phôi với cao độ dập tự động cho hơn 80 quốc gia trên thế giới tại cơ sở đúc tiền ở Winnipeg.

Bên cạnh đó, kỹ thuật đúc tiền xu để lưu niệm và những đồng quí kim có giá trị cao như vàng, bạc, bạch kim... gọi chung là tiền đầu tư trên thế giới, thì được sản xuất tại cơ sở lịch sử Ottawa.

Tiến sĩ Trương Công Hiếu làm việc ở Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Royal Canadian Mint.

Hình do TS Hiếu cung cấp. 

Nói một cách khác, cơ sở đúc tiền chính trực thuộc Bộ Tài Chính nằm ở Ottawa và có một nhà máy lọc vàng cũng ở Ottawa. Nhà máy đúc tiền thứ ba ở thành phố Winnipeg, nơi một cơ sở hiện đại được xây lên từ 2013 là Trung Tâm Khảo Cứu Xuất Sắc Tiến Sĩ Trương Công Hiếu, Dr. Hieu Truong Center Of Excellence, khánh thành năm 2013, để vinh danh người đã cải tiến kỹ thuật và hệ thống đúc tiền xu lưu hành lẫn tiền kim loại dành cho lưu niệm.

Suốt 35 năm làm việc cho Royal Canadian Mint Nhà Máy Đúc Tiền Canada, tiến sĩ Trương Công Hiếu có 10 bằng sáng chế được chi nhận là xuất sắc.

Tính đến lúc này, ngoài Canada, nhiều cơ sở đúc tiền xu trên thế giới như Singapore, New Zealand, Barbados, Ghana, Ethiopa, Thái Lan, Philippines, Venezuela, Panama, Albanie, United Emirates đang sử dụng kỹ thuật đúc tiền qua công trình phát minh của tiến sĩ Trương Công Hiếu.

Năm 2012, tác giả quyền sách có tên Story Of World Money Fair Chuyện Kể Về Những cuộc Triển Lãm Tiền Xu Thế Giới, ông Albert M. Beck, chủ tịch kiêm sáng lập viên của Hội Chợ Quốc Tế Về Tiền tệ tại Berlin, Đức, viết rằng “Trong 40 năm qua người bỏ công lao nhiều nhất cũng như đóng góp rất nhiều kiến thức mới nhất vào ngành đúc tiền trên thế giới chính là tiến sĩ Trương Công Hiếu của Nhà Máy Đúc Tiền Hoàng Gia Canada”.

Có thể nói không ngoa rằng tiến sĩ Trương Công Hiếu là trường hợp người Việt Nam duy nhất hoạt động trong lãnh vực đúc tiền ở một đất nước tân tiến như Canada với một chức vụ cao trọng cấp và nhiều bằng sáng chế có giá trị thực dụng:

“Tôi không dám nói là tôi thành công nhưng chính phủ Canada cho rằng chúng tôi thành công. Tại vậy nên chính phủ Canada để tên tôi lên trên nhà máy.”

Còn nhớ hồi 2015, khi cuộc khủng hoảng di dân với cả triệu người Syria và dân các nước phụ cận đổ dồn vể Châu Âu, chính phủ Canada cam kết nhận 25.000 người tị nạn Trung Đông và đến tháng Hai 2016 thì chương trình hoàn tất.

Bước qua tháng Giêng 2016, tiến sĩ Trương Công Hiếu được mời đến trụ sở Royal Canadian Mounted Police, Cảnh Sát Liên Bang Canada, trong một buổi thuyết trình có tên Diversification And Inclusion, Đa Dạng Và Hội Nhập.

Mục đích của buổi thuyết trình, theo diển giả Trương Công Hiếu, là thông điệp đừng nên coi rẻ người di dân hay tị nạn mà chính phủ Canada mong muốn dân chúng thông hiểu:

“Cảnh sát cũng thấy chuyện này xảy ra thành họ muốn tránh. Điều tôi muốn nói ở đây là phải thận trọng, coi thường, đánh đập di dân là không được. Di dân cũng gặp nhiều khó khăn chứ không phải mọi việc đều tươi sáng hết.

Tôi cũng cho họ một vài thí dụ như hồi còn nhỏ con tôi đi ngoài đường bị đánh tại nó là dân da vàng, nó còn bị nói là “đi về nước mày đi”. Mình đừng nên lấy cái đó mà khổ sở hay thù ghét người Canada, mình phải ngó về cái phương thức hay hơn, tốt hơn. Làm thế nào mình thăng tiến trong lãnh vực chuyên môn của mình, làm cách nào cho đất nước Canada được thăng tiến.Thì người nghe họ cũng biết rằng di dân cũng có công trong nền kinh tế và sự phát triển của Canada vậy.

Đối với những người Canada gốc Việt, tiến sĩ Trương Công Hiếu đã làm rạng danh di dân Việt trên đất nước Canada mà họ nhận là quê hương tươi đẹp thứ hai của mình.

Kim Quy st